KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA)

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) 

  Hastalığın etkeni olan virüsün taşıyıcısı olarak keneler rol almaktadır. Yabani 
hayvanlar, çiftlik hayvanları insanlar arasında virüsün taşınmasına ve çoğalmasına aracılık etmektedir. 

Etken 

  Etken, hyalomma cinsi RNA virüsüdür. Zoonotik enfeksiyona yol açan viral 
hastalıktır. Evcil ve vahşi hayvanların yanı sıra insanlara da bulaşabilir. Henüz ergin olmamış hylomma cinsi keneler, küçük omurgalılardan kan emerken virüsleri alır ve gelişme evrelerinde muhafaza eder. Ergin kene olduğunda da insanlardan ve hayvanlardan kan emerken bulaştırır. 



  Kuluçka süresi ilk kene ısırığından itibaren yaklaşık 2-12 gün arasında değişir. 

Bulaşma Yolları

  Hastalık insanlara kenelerin ısırması veya kenelerle temas sonucu bulaşır; evcil hayvanlara da kenelerin ısırması ile bulaşabilmektedir. Ancak, hastalık hayvanlarda belirtisiz seyrederken insanlarda öldürücü olabilmektedir. 
  Yaban kemirici hayvanlar, kuşlar ve keneler hastalığın doğadaki devamlılığını sağlayan canlılardır. Keneler beslenmek için bu hayvanlardan kan emerler; kan emme sırasında aldıkları, virüsü vücutlarında çoğaltırlar ve insanlardan kan emerken bulaştırırlar. 
  Hastalık kene ısırmasının yanı sıra, vücudunda virüs bulunan hayvanların kanlarına, vücut sıvılarına veya diğer dokularına temas etmekle bulaşabildiği gibi bu hastalığa yakalanmış insanların kan veya vücut sıvılarına temas sonucu da bulaşma olabilmektedir.



Epidemiyoloji

 Hastalık sıklıkla Afrika, Asya, Orta Doğu ve Doğu Avrupa'da görülmektedir. Son yıllarda Kosova, Arnavutluk, İran, Pakistan, Afganistan ve Güney Afrika'da tek tek vakalar ve salgınlar şeklinde ortaya çıktığı bildirilmiştir.

Belirtiler

 Hastalık ateş, ani başlayan baş ağrısı, kas ağrısı, kırıklık, halsizlik ve belirgin iştahsızlıkla başlar; bulantı, kusma, karın ağrısı ve ishal gibi şikâyetler de görülebilir. 
 İlk günlerde, yüzde ve göğüste kızarmalar ile gözlerde kanlanmalar ortaya çıkabilir. Göğüs ve karından başlamak üzere vücuda yayılan küçük nokta şeklinde kanamalar olabilir ve bu kanamalar büyüyerek vücuda yayılabilir. Burun ve dişeti kanamaları gibi vücudun değişik yerlerinde kanamalar da olabilir.

Patogenez ve Klinik Belirtiler 

İnsanlarda hastalık çoğunlukla ağır geçer. Tarım ve hayvancılık ile uğraşan kişiler risk altındadır. Kuluçka süresinin ardından grip benzeri belirtiler görülür. Ateş, kırıklık, baş ağrısı, hâlsizlik, kanama, pıhtılaşma mekanizmalarının bozulması sonucu yüz ve göğüste kırmızı döküntüler ve gözlerde kızarıklık, gövde, kol ve bacaklarda morluklar, burun kanaması, dışkıda ve idrarda kan görülür. Duygu durumunda dalgalanma, ajitasyon, zihinsel karmaşa, boğaz peteşileri, kanlı idrar, kusma görülür, karaciğer büyür. 

Klinik Tanı ve Laboratuvar Bulguları 

  Kırım Kongo kanamalı ateşinin tanısı; sendroma yol açan virüsün veya virüsün RNA‟sının kan ve izolasyonunun, virüse karşı vücutta oluşmuş antikorların ve virüs antijeninin varlığının saptanması ile konur. Trombositopeni ve lökopeni, laboratuvar bulguları arasındadır. Aspartat amintransferas (AST), alanin aminotransferaz (ALT) ve laktat dehidrogenaz (LDH) oranlarında yükselme görülür. 

Komplikasyonları 

  Kanama, karaciğer ve böbrek yetmezliği ve ölümdür. 

Korunma 

-Hayvanlarda kene mücadelesi yapılmalıdır. 
-Hayvan barınakları kenelere karşı ilaçlanmalı, barınakların duvarları sıvanmalı ve badanaları yapılarak kenelerin buralarda yaşamaları engellenmelidir. 
-Hayvanların ve insanların kanlarına veya diğer vücut sıvılarına eldivensiz temas edilmemelidir. 
-Hayvan barınaklarına girdikten veya hayvanlarla temastan sonra, vücut kene yönünden muayene edilmeli, kene varsa uzaklaştırmalıdır. 
-Çalı, çırpı, su kenarı veya gür otların bulunduğu alanlara piknik veya başka bir amaçla gidilmesi gerektiğinde pantolon paçaları çorap içine alınmalı ve dönüşte mutlaka vücut kene yönünden kontrol edilmeli, kene varsa uygun bir şekilde uzaklaştırılmalıdır. Bu tür yerlere gidildiğinde mümkünse çizme giyilmelidir. 
-Keneler vücuttan uzaklaştırılırken kopartılmamalı, bir cımbızla, kenenin vücuda yapıştığı kısmından tutulup çivi çıkarır gibi sağa sola oynatılarak çıkarılmalıdır. 
     Keneler, kesinlikle elle öldürülmemeli ve patlatılmamalıdır. 
-Keneleri vücuttan uzaklaştırmak amacıyla, kenelerin üzerine sigara basmak veya kolonya ve gazyağı dökmek gibi yöntemlere başvurulmamalıdır. Bu uygulamalar, kenelerin kusmasına sebep olabileceğinden, kusmuktaki virüsler, kenenin kan emmek için ısırdığı yerden vücuda girebilirler. 
-Kenelerin yaşama alanlarında bulunabilecek kişiler, repellent olarak bilinen böceksavar ilaçları vücutlarına sürerek veya elbiselerine emdirerek kullanabilirler. 
-Hasta olan kişilerin kullandığı malzemeler ve tuvaletler çamaşır suyu ile dezenfekte edilmelidir.