Hepatit C virüsü, 1989 yılında bulunmuş olup dünyada 170 milyondan fazla kişiyi enfekte etmiştir.
Etken
Hepatit C hastalığının etkeni, hepatit C virüsüdür. Bu hastalık buluşma ve portör yönleriyle hepatit B'ye benzer.
Bulaşma Yolu
Hepatit C nasıl bulaşır sorusu oldukça önemlidir. Hepatit C'nin kan yolu ile bulaştığını belirtmiştik. Kan ve kan ürünleri ile geçebilmektedir. Ayrıca uyuşturucu kullananlarda iğnelerden bulaşması dolayısıyla oldukça yaygın görülür. Ayrıca tüm sağlık çalışanları hepatit B de olduğu gibi hepatit C içinde riskli bir gruptadır. Sağlık çalışanlarına yine iğne batması ve diğer tıp ekipmanı ile bulaşması söz konusudur. Doğal olarak akla gelen hepatit C nin cinsel ilişki ile geçip geçemediği sorusudur? Hepatit C cinsel yolla bulaşır, ancak bu olasılık son derece düşüktür. Tek eşli çiftlerde bu olasılık daha da zayıftır. Ancak çok eşli , cinsel yolla bulaşan hastalığı olan ve AİDS li kişilerde cinsel yolla bulaşma olasılığı yüksektir. Ayrıca organ nakli sırasında hepatit C geçme olasığıda çok yüksektir. Ancak özellikle kan nakli ve organ nakillerinde kan ve organlar hepatit C yönünden taranmaktadır. Bu da hastalığın yayılmasını önlemektedir.
Kuluçka Süresi
Hepatit C nin kuluçka süresi 2 hafta ile 6 ay arasıdan değişen bir süreçtir. Ancak bugün tıp yayınlarında hastalığın hangi döneminde ve ne kadar süre ile bulaşıcı olduğu bilinmediğinden hastalık tespit edildiğinde diğer insanlara bulaşmaması için kişinin uyarılmasında büyük fayda vardır.
Belirtiler
Akut Hepatit C hastalarının yaklaşık %70-80'ninde hiç bir belirti olmaz. Bazı hastalarda aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- -Ateş
- -Halsizlik
- -İştahsızlık
- -Bulantı-kusma
- -Karın ağrısı
- -İdrar renginde koyulaşma
- -Sarılık (göz ve ciltte sararma)
- -Eklem ağrısı
Hepatit C hastalığında kronikleşme görülür. Kronikleşme sonucu, siroz ve karaciğer kanseri ortaya çıkar. Patogenezi kötüdür.
Genellikle etkeni taşıyıcılar, hastalık belirtisi vermezler. Hepatit C virüsü sinsice karaciğerde harabiyet oluşturup siroza dönüştürür. Klinik belirtileri iştahsızlık, hâlsizlik, sarılık ve karaciğerde hassasiyettir.
Klinik Tanı ve Laboratuvar Bulguları
Kan ve kan ürünleri ile kontaminasyonu, özellikle diyaliz hastası olmak, sık sık kan transfüzyonu, idrar renginin koyulaşması, aşırı hâlsizlik ve sarılık belirtileri klinik tanıda önemli bulgulardır. Kesin tanı, etkene karşı oluşan antikorların (AntiHCV) kan serumunda görülmesi ile konur. Karaciğer fonksiyon testleri ve bilirübin yüksektir.
Hepatit C Testleri
-Anti-HCV: Hepatit C antikor (vücut tarafından üretilen koruyucu serum) testi
-İlave antikor testleri: 3 jenerasyon antikor tespit edici testler ilaveten istenebilir. Ancak bu testler 3-5 ay sonra opzitif sonuç verir. (enzim immuno assay yöntemi)
-HCV RNA testi: En duyarlı test hepatit C virüsünün genetik yapısını tespit etmeye yönelik bir testtir. Bu virüsün çoğaldığını ve enfeksiyonun akut (yeni) olduğunu gösterir. Hatta bu testlerle hepatit C virüsünün miktarı dahi saptanabilmektedir. Tedaviden önce bu miktarın saptanması, tedavinin yaralı olup olmadığı konusunda daha hekime testlerin tekrarındaki miktarla bir değerlendirme imkanı verir.
-Karaciğer biyopsisi (karaciğerden parça alma)
Risk Grupları
-Anormal karaciğer enzim testleri olanlar,
-Geçmişte size kan nakli yapılmış ise (bu yaklaşık olarak 5-10 yıl önce yapılmış ise yahut size kan veren bir kişinin hepatit C olduğunu öğrendiniz ise),
-Size organ nakli yapıldıysa (özellikle 5-10 yıl önce),
-Tüm sağlık çalışanları,
-Korumasız cinsel ilişkileriniz olduysa (özellikle çok partnerli),
-Hemodiyaliz hastası iseniz,
-Hemofili veya benzeri kan ürünleri gerektiren bir hastalığınız varsa,
-Hepatit C hastası iseniz ve çocuk sahibi olduysanız 1 yıl içinde hepatit C testi yaptırmalısınız.
Hepatit C Tedavisi
Hepatit C de tedavi hastalığın derecesine göre belirlenir.
İnterferon (haftada 3 kez enjekte edilir)
Uzun etkili interferon (haftada 1 kez enjekte edilir)
Ribavirin
Bu ilaçlar tek veya kombine halde hekiminiz tarafından kullanılır.
Akut Hepatit C'de Tedavi
Genel olarak farkında olmadan geçirilmesi sebebi ile hepatit C akut (yeni) dönemde tedavi edilmeden atlanır. Ve çoğu hastada virüs kronikleşmiş (müzmin) bir enfeksiyon halinde iken tespit edilir. Ancak bu hastalıkta bir çok bilim adamı akut dönemde yakalanan hastalığıa anti-viral tedavi uygulandığında hastalığın kronikleşmeyeceği inancındadır. Yapılan çalışmalarda akut dönemde yakalana ve 6 ay boyunca interferon tedavisine alınan hastaların % 98 de hastalığın kandan tamamen kaybolduğu, ve karaciğer enzimlerinin normale döndüğü saptanmıştır.
Kronik Hepatit C'de Tedavi
Kronik hepatit C tedavisinde 2 ilaç kullanılır. Bunlar ribavirin ve interferon. Ancak her hasta için bu iki ilaç uygulanamaz. Buna en güzel kararı hekiminiz verecektir. Ancak interfeon ve ribavirin tedavisine aday hastalarda uzun süreli tedavide kür sağlanmaktadır. Yapılan yeni çalışmalarda daha uzun etkili olan bir interferon çeşidi peginterferon ile ribavirinin bir arada kullanılmasının çok iyi sonuçlar ortaya çıkardığı görülmüştür. Ve bu tedavi artık standart tedavi olarak ortaya çıkmıştır. Yapılan çalışmalarda bu tedavi ile ortalama % 50 lerde bir başarı sağlanmış ve kanda hepatit C saptanmamıştır.
Komplikasyonları
Siroz ve karaciğer kanseri, başlıca komplikasyonudur.
Korunma
Hepatit C nin halen aşısı yoktur. Bu nedenle bulaşma yollarına yönelik önlem almak çok önemlidir.
-Enfeksiyonlu kişilerin kanları ile bulaşmış, jilet, ustura, makas, tırnak makası, diş fırçası, temizlik kâğıtları gibi kişisel eşyaların kullanılmaması,
-Sıçramış kanları uygun dezenfektan madde ile temizlemesi,
-HCV‟ nin cinsel yolla geçişi çok nadir olmasına karşın, önlem olarak
prezervatif kullanılması,
-HCV'li hastaların gittikleri her hangi bir hekime ve diş hekimlerine HCV' li
olduklarını bildirmesi gibi önlemler hepatit C den korunmada etkilidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder