BASİLİ DİZANTERİ

Basilli Dizanteri (şigellozis)

  Yaz mevsiminde tüm yaş, cins ve ırklarda görülen bağırsak enfeksiyonudur.

Etken ve Bulaşma Yolları

  Etken, enterobakteri grubundan şigelladır. Kimyasal, biyolojik ve antijenik
özelliklerine göre gruplandırılır.



-Şigella dizanteri
-Şigella fleksneri
-Şġigella boydi
-Şigella sanni

 

  Basiller kalın bağırsakta yerleşip dışkı ile dışarı atılırlar. Kaynak insandır.

  Kuluçka süresi 1-9 gün; ortalama 1-2 gündür. 7 saate kadar indiği görülür. Bulaşma hasta ve portörlerin dışkısı ile dışarı atılan basiller, dışkı ile kontamine olmuş ellerle oluşur.
  Vektörlerle (karasinek, hamamböcekleri); karides, salata, balık ve makarnayla ayrıca doğumesnasında anneden bebeğe bulaşma olur.

Patogenez ve Klinik Belirtiler

  Klinik belirtileri, titreme, ateş, yorgunluk, bitkinlik, kusma, baş ağrısı, karın ağrısı ve ishaldir. İshal; sulu, mukuslu, cerahatli ve kanlıdır. Dehidratasyon ve kramplar oluşur.Yüksek ateş varsa basilli dizanteridir. Tenezm de (ağrılı ıkıntı) klinik belirtisidir.



Klinik Tanı ve Laboratuvar Bulguları

  Klinik tanı, gaita kültürü ile konur. Kültür 3 gün üst üste yapılmalıdır.

Tedavi

  Hasta, yatak istirahatine alınır (hastahanede yatırmak en uygunudur). Önce beslenmesi ayarlanır. Bol sıvı verilir. Hasta pirinç çorbası ile beslenir. posa bırakan gıdalar verilmez (sebze, meyve gibi). Midede azalmış bulunan hidroklorik asit, limonata şeklinde veya özel ilaçlarla tamamlanır. Yemekten sonra, sindirim enzimleri ihtiva eden ilaçlar verilir. Yiyebilen hastalara ekşi elmaların rendesi faydalıdır. Şiddetli ağrılara karşı; karın üzerine sıcak su torbaları ve termofor koymak iyi gelir, geceleri ilaç verilir. İshal azalıp büyük abdest şekillenmeye başlayınca, ızgara köfte, pirinç ve patates püresine geçilir. C, K ve B vitaminleri de verilir.

  Tedavide ilaç olarak en mühimi, direkt olarak basil üzerine etkili olan ilaçlardır. Bunlar arasında; tetrasiklin, kloramfenikol, sulfamidler ve streptomisin sayılabilir. Bu ilaçlar, mutlaka bir doktorun denetiminde kullanılmalıdır.

Komplikasyonları

  Çocuklarda fazla tenezm sonucu prolapsus (rektum anüsten dışarı çıkması), febril konvülsiyon, vajen, perine apseleri, kalın bağırsakta yara ve iltihaplar, pnömoni ve abortusgörülen en önemli komplikasyonlarıdır.

Korunma

-Besin hijyeni (çiğ yenen sebze ve meyveler yıkanmalıdır.)
-Su hijyeni
-El hijyenine dikkat edilmelidir.( eller en az 10 saniye su ve sabunla
yıkanmalıdır.)

Amipli Dizanteri

 

 Entamoeba histolytica ismi verilen bir amip tarafından meydana getirilen, dizanteri şeklidir. Bu amip, insanlara ait bir parazittir. Bunun bir canlı hareketli şekli, bir de kist şekli vardır. Tabiatta ancak kist şeklinde bulunur. Amipli dizanteri tropik ve subtropik iklim bölgesinde yaygındır. Birinci Cihan Savaşında Mısır’daki kamplarda esir kalan er ve subaylarımızla yurdumuza gelmiş ve Anadolu’nun soğuk sıcak her bölgesine yayılmıştır.

  Amibin kaynağı insanlardır. Canlı şekli dayanıksız olduğundan, bulaşmada önemli değildir. Bulaşmada dayanıklı olduklarından kistler rol oynamaktadırlar. Sulara, çiğ yenen besinlere karışarak hastalığa yol açarlar. Hastalığın bulaşmasında karasineklerin de rolü büyüktür.

  Amipli dizanteri tek tük rastlanan bir hastalıktır. Basilli dizanteri gibi salgınlara pek yol açmaz. Ağızdan alınan kistler, doku içinde ilerler, barsakta ülserlere neden olur. Amipler bazen portal damar (karaciğer kapı toplardamarı) içine girerek karaciğere ulaşır, neticede abselere yol açar. Kan yoluyla ulaştığı, diğer organlarda da apse yapabilir. Had amipli dizanteri genellikle kistler alındıktan 8-10 gün sonra ortaya çıkmaktadır.

Belirti

  Belirtilerin derecesi iklime, kişinin bünyesine ve amibin cinsine göre değişiklikler gösterir. Had amipli dizanteri, hastalığın klasik şeklidir. Belirtiler basilli dizanteriye benzer. Farklı olarak, bunda genellikle ateş yoktur. Ancak barsakta gelişen diğer bir enfeksiyon veya karaciğer apsesi gibi bir komplikasyon olursa ateş yükselir. Hafif belirtiler ve nöbetlerle tanınmayan amipli dizanteri veya had safhadayken yeterli tedavi görmeyen veya hiçbir hekim tarafından müdahale edilmeyen vak’alar müzminleşir. Amip hali denen hafif hastalık, müzmin dizanterinin meydana gelmesinin başta gelen sebeplerindendir. 

Komplikasyonlar 

  Barsak gangrenleri, barsak kanamaları ve delinmeleri, barsakta kanser gelişimi, hepatit (karaciğer iltihabı) karaciğer absesi ve diğer organ abseleri sayılabilir. Amipli dizanteri; ishal yapan diğer hastalıklarla ve en çok da basilli dizanteri ile karışır. Kesin teşhis; büyük abdestten (tazeyken) alınan bir parçanın mikroskopla incelenip, amipli dizanteri tanısı koyulur.
Tedavi

En mühim ilaç emetindir. Chloroquine, metronidazol de etkilidir. Diğer hususlar basilli dizanteride olduğu gibidir.