BOĞMACA (PERTUSİS)

Boğmaca (Pertusis) 

  Her ülkede ve her mevsimde görülen bakteri enfeksiyonudur. Çocukluk dönemi hastalığıdır. 

Etken ve Bulaşma Yolları 

  Etken, bordetalla grubundan, hareketsiz kokobasil bordetalla pertusistir. Etkenin endotoksini vardır. 2 yaş altındaki çocuklarda öksürük nöbetiyle karakterize alt solunum yolu hastalığıdır. Hastalığın kaynağı insan ve kontamine olmuş eşyalardır. Bulaşma direkt temas ve damlacık yoluyla olur. BulaĢtırıcılık nezle ve öksürük dönemlerinde görülür. 



  Kuluçka süresi, 5-20 gündür. 

Patogenez ve Klinik Belirtiler 

  Etken, solunum yolunda ödeme; toksin ile de siliaların nekrozuna ayrıca koyu müküs nedeniyle bronş ve bronşiollerde tıkaçlara neden olur. Solunum durması, ölümlere sebep olur. 5 aylıktan küçük çocuklarda ölüm oranları yüksektir. İlk 1-2 hafta boyunca burun akıntısı, ateş, hapşırma, ısrarlı öksürük gibi belirtiler görülür. Daha sonra, 4 hafta devam eden öksürük nöbetleri başlar. Morarma olabilir. Öksürük sonrası, ötücü bir ses duyulur. 
  Arkasından kusma başlar. 4-8 hafta sonra öksürük azalır, belirtiler kaybolmaya başlar. 
  Her ülkede ve her mevsimde görülen bakteri enfeksiyonudur. Çocukluk dönemi hastalığıdır. 

Klinik Tanı ve Laboratuvar Bulguları 

  Klinik tanı, tipik öksürük nöbetleri ile konur. Nazofarenks kültürü ile etken tespit edilerek kesin tanı konur. Lenfositoz ve lökositoz yükselir. 

                      

Boğmaca Tanısı

  Yapılan fiziki muayene sonrası görülen klinik belirtiler ile hastanın şikayetleri tanının yönlendirilmesi açısından kolaylık sağlanacaktır. Bunun yanından yapılan laboratuvar testleriyle kanda beyaz küre sayısının artmış olması, eritrosit sedimentasyon hızında değişiklik olmaması boğmaca tanısının konmasına kolaylık sağlayacaktır. Florosan antikor testiyle antijen araması yapılır. Kesin tanı konması için kültür gereklidir. Bu şekilde bakteriler üretilerek kesin tanı konur. Belirtileri boğmacaya spesifik olmadığından bu şekilde diğer bakterilerin yol açtığı infeksiyonlardan, kistikfibrozis hastalığından, reflüden ayrılmış olur.

Komplikasyonları 

 

  Boğmacaya yakalanan çocuklarda öksürük aylarca sürer. Kusmaya neden olduğu ve uykuyu engellediği için çocuklarda kötü beslenmeye ve geliĢşme geriliğine neden olabilir. 

  Hastalık sırasında solunum yolu enfeksiyonları ve pnömoni gelişebilir. Herni, otitis media, felç ve subkonjunktival kanamalar gibi komplikasyonlar da görülür. 

Korunma

  Hastayla yakın temas içinde bulunan ya da aynı ortamı paylaşanların mutlaka eritromisin proflaksisi olması gerekir. İlk bir hafta hastanın kaldığı yer, bulunduğu ortam diğer bireylerden ayrılmalıdır. Bu üsre içinde hastaya antibiyotik tedavisi uygulanır. Asıl korunma yöntemi aşılamadır. Çocukluk dönemind eyapılır. Hasta yakınlarının da aşılarının yapılması gerekmektedir.

Boğmaca Aşısı

  Boğmaca hastalığını geçirenler bu hastalığa karşı bağışıklık kazanırlar. Hastalıktan korunmak için aşı uygulanır. Boğmaca aşısı kas içine enjekte edilerek uygulanan, içinde ölü mikropların bulunduğu bir aşıdır. Bu ölü mikroplara karşı vücut koruyucu görevleri olan antikorlar üretir. Mikrop vücuda girdiğinde onu tanır ve çoğalmasını engeller. Bu şekilde boğmaca mikrobuna karşı bağışıklık kazanılır. Aktif olmayan bir aşı olduğundan bir kere aşı olmak tamamen koruyuculuk sağlamaz.

  Bebeklere 4 doz şeklinde uygulanır. İlk doz 2. ayda verilir. İkişer ay arayla aşı iki kere daha tekrarlanır. 4.doz ise bebek 1.5 yaşındayken uygulanmaktadır. Gerekirse 5-6 yaşlarında bir 5.doz daha verilebilir. 7 yaşından sonra aşı uygulanmaz. Aşının bazı yan etkileri vardır. Yorgunluk, ateş yüksekliği, bulantı, kusma gibi yan etkiler ile; aşı yerinde kızarıklık, ağrı ve şişlik oluşabilir. Üç gün içinde bu etkiler ortadan kalkar.