TİFO VE PARATİFO

Tifo ve Paratifo (Karahumma) 

  Her yaşta görülen enfeksiyoz bağırsak hastalığıdır. Sindirim yolu ile alınan mikroorganizmalarla bulaşır. 




Etken ve BulaĢma Yolları 

  Tifonun etkeni, enterobakterilerden salmonella typhi (tifi)‟dir. Ebert basili de denir. Paratifonun etkeni, salmonella paratifi A ve salmonella paratifi B‟dir. 

  Tifo ve paratifo, sıcak aylarda ve yağışlı mevsimlerde daha sık görülür. Bulaşma dışkı, 
idrar ve bunlarla kontamine olmuş su, süt gibi gıdalarla oluşur. Oral-fekal yolla bulaşır. 

  Tifonun kuluçka süresi 1-3 haftadır. Gıdalarla alınırsa 48 saate inebilir. Paratifonun kuluçka süresi 1-15 gündür. Gıda zehirlenmelerinde 2 saat kadardır. Hastalığın kaynağı sulardır. 



Patogenez ve Klinik Belirtiler 

  Tifo ve paratifo etkenleri, ince bağırsağın payer plaklarına yerleşir. Ödem ve nekrozlar 
oluşturur. Lenf ve kan yoluyla vücuda yayılır. 

  Kırgınlık, iştahsızlık, baş, kas, karın ağrısı ve ateş belirtileri görülür. Gece ve gündüz ateşi arasında 1-2 0C fark vardır. Ateş, 39-40C‟ye çıkıp bir süre yüksek devam eder. Ateş 10 gün devam eder. Gövde ve karında rozeler (roseol) görülür. Toksik belirtiler tifoda görülür, paratifoda görülmez. Tedavi edilmeyen durumlarda karın ağrıları artar. Karın gergin, dil titrek ve paslıdır; ağız kuruluğu ve kabızlık görülür. 

  İshal varsa hastalık şiddetlidir. Bağırsak kanaması ve delinmesi oluşur. Tifoda bağırsak delinmesinde ateş düşüp nabız yükselir. Hastalık kalın bağırsakta yerleşirse kolitifoz, akciğerlerde yerleşirse pnömotifoz denir. Toksinler kana, kemik iliğine geçerek lökosit ve trombosit sayısını azaltır. Anemi, karaciğer ve kalp yetmezliği ile miyokardit oluĢur. Tifoda santral sinir sistemine ait belirtiler görülür. Paratifoda genellikle Ģuurları açıktır. Tifoda klinik seyir ağırdır. Uzun sürer. Paratifoda klinik seyir hafif ve kısa sürer. 

Klinik Tanı ve Laboratuvar Bulguları 

  Kesin teşhis kan kültürü ile konur. Lökopeni, trombositopeni vardır. Widal reaksiyonu pozitif, bilirubin yüksektir. 

Tedavi

Hastaya süt, yoğurt, ayran, hoşaf, meyve suları, limonata, portakal suyu, yumurta sarısı, yumurtalı çorbalar, iki kere çekilmiş etten yapılmış köfteler, sebze ve meyve püreleri gibi protein, vitamin ve karbonhidrat bakımından zengin besinler verilir. Bol su içirilir ve ayrıca, antibiyotik tedavisi uygulanabilir.

Komplikasyonları 

  Bağırsak kanaması, delinmesi, tromboflebit, menenjit, osteomiyelit, değişik 

organlarda apseler, plevra iltihabı, pnömoni, kolesistit, miyokardit, hepatit, orşit ve otitis media en önemli komplikasyonlarıdır. 

Korunma 

-İçme ve kullanma sularının kontrolü, 

-Besin hijyeni, 

-Kişisel hijyen, 

-Çevre sağlığı koşullarının iyileştirilmesi, 

-Aşı yapılabilir. Ancak kesin koruyucu değildir.