UYyuz (Gal)
Mikroskobik düzeyde bir parazitle oluşan bir tür cilt hastalığıdır.Deri altında açtığı tunel yapısında yaşar ve çoğalır,8 bacaklı bir yapısı vardır. Tunel açarak ilerlediği alanda kızarıklık ve ciddi kaşıntı yapar.
Mikroskobik düzeyde bir parazitle oluşan bir tür cilt hastalığıdır.Deri altında açtığı tunel yapısında yaşar ve çoğalır,8 bacaklı bir yapısı vardır. Tunel açarak ilerlediği alanda kızarıklık ve ciddi kaşıntı yapar.
Etken ve Bulaşma Yolları
Etkeni, sarkoptes skabiye hoministir (sarcoptes scabiei hominis). Halk arasında uyuz olarak bilinir.
Etkeni, sarkoptes skabiye hoministir (sarcoptes scabiei hominis). Halk arasında uyuz olarak bilinir.
Uyuz Sebepleri
Asıl sebep kirlilik gibi algılansada tek sebep parazitin yumurtasıyla karşılaşmaktır.Genel olarak uyuz olmuş biriyle yakın temas yada aynı kıyafetin giyilmesiyle bulaşır.Uyuzun belirtileri başlamadan önce bulaştırma olabilir.
Asıl sebep kirlilik gibi algılansada tek sebep parazitin yumurtasıyla karşılaşmaktır.Genel olarak uyuz olmuş biriyle yakın temas yada aynı kıyafetin giyilmesiyle bulaşır.Uyuzun belirtileri başlamadan önce bulaştırma olabilir.
Patogenez ve Klinik Belirtiler
Larvalar deride açtıkları tünellerden deri üstüne çıkar. Döllenir ve dışkısını bırakır.Alerji meydana gelir. ?iddetli kaşıntı olur. Eritem ve ödem mevcuttur. Kuluçka süresi 2-3haftadır.Hastalık parmak uçlarında kaşıntı ile başlar. Dirsek ve bileklerde, koltuk altında karıngluteal ve inginal bölgelerde, erkeklerde cinsel organda ve kadınlarda meme altlarındagörülür. Kaşıntı geceleri artar. Ayrıca vezikül, ateş ve pullanma da görülür.
Larvalar deride açtıkları tünellerden deri üstüne çıkar. Döllenir ve dışkısını bırakır.Alerji meydana gelir. ?iddetli kaşıntı olur. Eritem ve ödem mevcuttur. Kuluçka süresi 2-3haftadır.Hastalık parmak uçlarında kaşıntı ile başlar. Dirsek ve bileklerde, koltuk altında karıngluteal ve inginal bölgelerde, erkeklerde cinsel organda ve kadınlarda meme altlarındagörülür. Kaşıntı geceleri artar. Ayrıca vezikül, ateş ve pullanma da görülür.
Uyuz Belirtileri
Belirtiler daha çok vücudun kıvrım ve çatlaklarında başlar,özellikle parmaklar arasında, dirsek ve bileklerde, kalça ve kemer hizasında, kadınlarda meme başında, erkeklerde cinsel organda görülebilir.Bileziklerin, yüzüklerin altındaki deride,göbek çevresi ve koltuk altıdır
-Özellikle geceleri artan şiddetli kaşıntı.
-Ciltte küçük kırmızı kabarcıklar ve sivilceler.
-Deride kabuklnma ve pullanma.
-çoğunlukla saklanırlar. sevdikleri yerlerdir.
Belirtiler daha çok vücudun kıvrım ve çatlaklarında başlar,özellikle parmaklar arasında, dirsek ve bileklerde, kalça ve kemer hizasında, kadınlarda meme başında, erkeklerde cinsel organda görülebilir.Bileziklerin, yüzüklerin altındaki deride,göbek çevresi ve koltuk altıdır
-Özellikle geceleri artan şiddetli kaşıntı.
-Ciltte küçük kırmızı kabarcıklar ve sivilceler.
-Deride kabuklnma ve pullanma.
-çoğunlukla saklanırlar. sevdikleri yerlerdir.
Uyuz Teşhisi
Teşhis bir dermatoloji uzmanınca konur.Genellikle hastanın anlattıkları ve cilt bulguları teşhiste yeterli olmaktadır.Gerektiğinde ciltten sürüntü şeklinde alınan materyali inceleyebilir.
Teşhis bir dermatoloji uzmanınca konur.Genellikle hastanın anlattıkları ve cilt bulguları teşhiste yeterli olmaktadır.Gerektiğinde ciltten sürüntü şeklinde alınan materyali inceleyebilir.
Uyuz Tedavisi
Uygun tedavi ile % 100 düzelir diğer hijyen kurallarına dikkat edilmesiyle tekrar etmesi engellenmiş olıur.
Tedavi döneminde ve sonrasında dikkat edilmesi gerekenler.
-İlaçlar kulanılmaya başlamadan önce ve sonra banyo yapılır.
-Tedaviden sonra kesinlikle kaynatılmış temiz eşyalar giyilir.
-Kullanılan çarşaf ve çamaşırlar,otomatik makinede 90 derecede yıkanır.
-Kıyafetler kızgın ütüyle ütülenir.
-Yıkanamayacak eşyalarda bir poşete konup,ağzı iyice kapatılır ve bir hafta kapalı tutulur.
Uygun tedavi ile % 100 düzelir diğer hijyen kurallarına dikkat edilmesiyle tekrar etmesi engellenmiş olıur.
Tedavi döneminde ve sonrasında dikkat edilmesi gerekenler.
-İlaçlar kulanılmaya başlamadan önce ve sonra banyo yapılır.
-Tedaviden sonra kesinlikle kaynatılmış temiz eşyalar giyilir.
-Kullanılan çarşaf ve çamaşırlar,otomatik makinede 90 derecede yıkanır.
-Kıyafetler kızgın ütüyle ütülenir.
-Yıkanamayacak eşyalarda bir poşete konup,ağzı iyice kapatılır ve bir hafta kapalı tutulur.
Korunma ve Kontrol
Uyuz çok bulaşıcı olup yaş, cins ve sosyoekonomik düzey gözetmeksizin herkesi enfekte edebileceğinden erken tanı ve kontrol önlemlerinin erken alınmasının önemi çok büyüktür. Bir populasyonda uyuzu kontrol etmek için toplum epidemiyolojisi göz önüne alınmadan yapılan hasta tedavileri ve tüm çabalar zaman ve kaynak kaybı olarak görülmektedir 37.
Uyuz çok bulaşıcı olup yaş, cins ve sosyoekonomik düzey gözetmeksizin herkesi enfekte edebileceğinden erken tanı ve kontrol önlemlerinin erken alınmasının önemi çok büyüktür. Bir populasyonda uyuzu kontrol etmek için toplum epidemiyolojisi göz önüne alınmadan yapılan hasta tedavileri ve tüm çabalar zaman ve kaynak kaybı olarak görülmektedir 37.
Klasik uyuzda olduğu gibi scabies crustosada da giysilerin, çarşafların, havluların yıkanması, yıkanamayanların ütülenmesi veya kuru temizlemeye verilmesi, yatak, yorgan ve battaniyelerin 3-5 gün havalandırılması gerekmektedir. Ayrıca zemin, mobilyalar, çocuk oyuncakları da kontaminasyon kaynağı olabileceğinden temizlenmeleri gerekmektedir.
Norveç uyuzlu hastaların bulunduğu hastanelerde çamaşırhanelere gelen kontamine çamaşırların özel olarak paketlenmiş ve etiketlenmiş olması gerekmektedir. Paketlenmiş kirli çamaşırlar yıkanmadan önce açılmamalı, 50 oC’nin üzerinde 10 dakika süreyle bırakılmalıdır. Bu süre sonunda çamaşırlardaki akar ve yumurtaları ölmektedir. Norveç uyuzlu bir hasta odasının akarlardan tamamen arınması için perdeler dahil tüm zemin ve mobilyalar elektrik süpürgesi ile temizlenmeli, ilaçlı sularla silinmeli ve odaya bir akarisit uygulanmalıdır.
Sonuç olarak, uyuzdan korunma ve kontrolde halkın eğitimi ile birlikte iyi bir planlama da gerekmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder