ÜNİTE VI: BAĞIŞIKLIK

Ünite Konuları: 

Aktif - Pasif Bağışıklık

 Bağışıklık: İnsan ya da hayvan bedenine giren mikroorganizmalara (virüs, bakteri) ve yabancı maddelere karşı doğal ya da sonradan kazanılan koruma yeteneğidir.

1-Doğal bağışıklık: Canlının doğuştan getirdiği ve onu hastalık etkenlerine karşı koruyan kalıtsal anatomik hormonlar doku ve salgılardaki özel koruyucu maddelerle sağlanan bağışıklıktır. Örneğim, göz yaşı, mide asidi, burun kılları, derideki keratinize katman, soluk borusundaki silli epitel vb. (Hepatit A, Hepatit B, su çiçeği)

Doğal bağışıklık etkisi ile diğer canlılarda hastalık oluşturan pek çok etken bizlerde hastalık oluşturamaz. Örneğim, uçuk tavşanlarda ölüme neden olurken bizlerde hafif bir hastalık olarak vücut direnci azaldığında ortaya çıkar.

2-Kazanılmış bağışıklık: Canlının hastalık etkeni ile karşılaşması ile oluşan bağışıklıktır.

a.Aktif Bağışıklık: Hastalık etkeni ilke karşılaşan kişilerde kendini savunmak için oluşturduğu bağışıklıktır.
*Uzun sürer.
*Hastalığı geçirmek veya aşılanmakla oluşur.

b.Pasif Bağışıklık: Hastalık etkeni ile karşılaşmış canlının vücudunda gelişen antikorları korunmak istenen canlıya geçmesi ile oluşan bağışıklıktır.
*Etkisi kısa sürer.
*Serumlar kullanılır.

SERUMLAR

a. Antitoksik Serumlar: Toksini olan mikroorganizmalara karşı hazırlanan serumlardır. Difteri, tetanoz, botulizm, akrep sokmaları gibi.

b. Antibakteriyel Serumlar: Şarbon, meningokok, pnömokokta kullanılır.

c. Antiviral Serumlar: Kuduz, kızamık, poliomyelitte kullanılır.

  Hazırlanışların göre Aşıların Gruplandırılması

AŞI: Canlı vücuduna verildiği zaman, antikor meydana getirerek, canlıyı bu tip hastalıklardan koruyabilen biyolojik maddelerdir. Aşılar antijenik özellik taşır.

CANLI AŞI (ATENUE): Enfeksiyon etkenlerinin özel yöntemler ile hastalık yapma yeteneklerinin yok edilerek, antijenik özelliklerinin korunması sonucu elde edilir.

ÖLÜ AŞI (İNAKTİF): Antijenik özellikleri bozulmadan öldürülen mikroorganizmalardan elde edilen aşılardır.

TOKSOİD AŞI (ANATOKSİN): Özel yöntemlerle toksik etkisi azaltılmış, ancak antijenik etkisi korunan toksinlerden elde edilir.

KOMBİNE AŞI: Çok sayıda hastalığa karşı koruma sağlayan aşılardır.

RECOMBİNANT AŞI: Genetikleri değiştirilmiş organizma şekillerinin aşıda kullanılmasıyla elde edilen aşılardır.

KONJÜGE AŞI: İmmün yanıtı arttırmak için bazı maddeler katılan, değiştirilmiş organizmaların yer aldığı aşılardır.

                                     SAĞLIK BAKANLIĞI 2012 AŞI TAKVİMİ